Leren is te leren

Het leraarschap is een boeiend vak. Wie wil er niet werken aan het ontwikkelen en laten groeien van jonge mensen. Er is ook veel druk op het onderwijs; de onderwijsinspectie heeft het in haar rapport ‘De staat van het onderwijs’ over dat de omstandigheden in het primair onderwijs onverminderd zwaar is. Zij wil dat er o.a. ook wordt ingezet op het versterken van pedagogisch en didactisch handelen. Hoe doe je dat? Er zijn vele mogelijkheden, maar wat werkt in de dagelijkse praktijk en is goed onderbouwd?

‘Leren is te leren’
(gebaseerd op The Learning Power Approach, prof Guy Claxton)

‘Leren is te leren’ is een benaderingswijze, een manier van onderwijs die twee doelen bereikt:
– Het helpt kinderen de best mogelijke cijfers te halen en
– Het doet dat op een manier die hen voorbereidt op de echte uitdagingen van het leven.

Ten eerste is ‘Learning Power’ iets wat mensen hebben, waardoor ze goed met uitdagingen om kunnen gaan. Ten tweede kan het worden ontwikkeld. We weten uit de wetenschap dat mensen daar beter in kunnen worden: leren is te leren! Ten derde kunnen scholen leerlingen/studenten helpen er beter in te worden; het is iets dat we in klaslokalen kunnen doen terwijl we onze geschiedenis, aardrijkskunde of wiskunde lessen geven. Verder helpt het om veerkrachtiger, vindingrijker, reflectiever en socialer te worden in leren en daardoor ook beter te worden in het leren voor het leven. Dit is een van de krachtigste middelen die onderwijs jongeren zou kunnen bieden in deze gecompliceerde tijd.

‘Leren is te leren’ wil leercapaciteiten ontwikkelen naar goede leergewoonten. Ouders worden daarbij gezien als belangrijke partners.

Duurzame schoolontwikkeling

Bij de implementatie van ‘Leren is te leren’ gaat het niet om een ‘snel proces’, het gaat om blijvende veranderingen in de leercultuur in het licht van een leven lang leren. Het richt zich op alle niveaus:

het ‘soepeler leren’ bij leerlingen en studenten
door een leercultuur te bieden op leerkracht niveau
in een schoolsetting waarbij het leiderschap dit voorleeft en stimuleert

‘Leren is te leren’ kan veelal goed gekoppeld worden aan reeds eerder ingeslagen en gewenste schoolontwikkelingen. Na een kennismakingsworkshop zal, in overleg met de leidinggevende en het team, een twee/driejarige route worden voorgesteld. Het gehele traject wordt op maat gemaakt.

Deze kan er als volgt uitzien:

In het eerste jaar zijn er teambijeenkomsten waarbij de leercapaciteiten (voor leerlingen ook wel leerspieren genoemd; je kan ze trainen, zoals in sport of muziek e.d.) worden verkend, het geleerde wordt uitgeprobeerd, leertaal wordt verduidelijkt en geoefend en leren wordt zoveel mogelijk zichtbaar gemaakt. Ook worden ouders betrokken bij dit proces.
In het tweede jaar wordt er naast inhoud (waarbij het team ook keuzes kan maken over welke leerspieren aan bod kunnen komen) ook gekeken naar aspecten als; maken we dit leren zichtbaar in rapporten e.d., hoe koppelen/borgen we een ‘leren is te leren’ leerlijn aan ons curriculum, hoe verbinden we het aan onze visie? Ook kan er ‘coaching on the job’ en intervisie plaatsvinden.

‘Leren is te leren’ is gebaseerd op de realiteit van scholen en klaslokalen. Er wordt uitgegaan van wat drukbezette leerkrachten praktisch en interessant vinden om uit te proberen. Het gedachtegoed van is ontwikkeld door prof. Guy Claxton uit Engeland. Leertheorieën en onderzoek van verschillende wetenschappers, o.a. John Hattie, David Perkins, Carol Dweck en Ellen Langer, liggen onder deze benaderingswijze. Een veertigtal scholen hebben in Nederland reeds kennisgemaakt met ‘Leren is te leren’(voorheen BLP); internationaal is het o.a. bekend in Groot Brittannië, Australië, Nieuw Zeeland.

Learning for Life: Guy Claxton and The Learning Power Approach